Co warto wiedzieć o olejach silnikowych?

Oleje są jednym z kluczowych czynników decydujących o stanie technicznym silnika. Przy wyborze oleju silnikowego powinniśmy przestrzegać zaleceń producenta pojazdu.

Kiedy spojrzymy na etykietę oleju silnikowego, to poza dobrze wyeksponowanym logo producenta, najważniejsze dla nas powinny być przede wszystkim rodzaj oleju, jego lepkość oraz klasyfikacja jakościowa. W dalszej kolejności kierujemy wzrok na dopuszczenia i rekomendacje producentów. Inne, bardziej szczegółowe informacje producenci olejów prezentują w kartach technicznych swoich produktów. Przedstawiona w nich charakterystyka fizykochemiczna również może nam podpowiedzieć, jaki olej silnikowy będzie najlepszy w eksploatacji. Najczęściej źródłem takich informacji są strony internetowe producentów oraz telefoniczne centra pomocy technicznej. 

Syntetyczny czy mineralny?

Wybór odpowiedniego rodzaju oleju nie stanowi dla nas większego problemu. Zgodnie z zaleceniami producenta pojazdu decydujemy się na olej syntetyczny, półsyntetyczny lub mineralny. Rodzaj oleju zależy od bazy wykorzystanej podczas produkcji i przekłada się na jego właściwości. Bezwzględnym liderem, jeżeli chodzi o listę korzyści dla silnika, jest olej syntetyczny. 

Klasa lepkości

Na przedniej etykiecie znajduje się informacja o klasie lepkości oleju według klasyfikacji Amerykańskiego Stowarzyszenia Inżynierów Motoryzacji SAE. Klasyfikacja ta określa zakres temperatur, w jakich olej zachowuje płynność niezbędną do właściwej ochrony serca pojazdu. Liczba przed literą W (0W, 5W, 10W, 15W) określa lepkość w niskich temperaturach. Im jest niższa, tym olej jest bardziej płynny i zapewnia łatwiejszy start i smarowanie silnika w niskiej temperaturze. Liczba po W (20, 30, 40, 50, 60) podaje lepkość oleju w temperaturze 100˚C. Im wyższa, tym olej zapewnia dobre smarowanie silnika w coraz wyższych temperaturach i obciążeniach silnika. 

Jeżeli szukasz oleju niskopopiołowego… 

Na etykietach wybranych olejów możemy spotkać określenia LE (low emission) lub ESP (emission system protection). Tak oznaczone oleje, np. Mobil Delvac 1 LE 5W-30, przeznaczone są przede wszystkim do nowoczesnych silników. Oleje niskopopiołowe charakteryzuje niski poziom popiołu siarczanowego (SA), fosforu (P) oraz siarki (S). Część oleju silnikowego przedostając się poprzez pierścienie tłokowe do komory ulega spalaniu. W efekcie powstaje sadza oraz zanieczyszczenia popiołowe, które mogą zatkać filtr, a nawet uszkodzić silnik. Oleje niskopopiołowe zmniejszają ilość osadów. Dzięki temu zapewniają lepsze warunki pracy silnika, wydłużając żywotność filtrów redukujących emisję spalin oraz żywotność samego silnika. 

Klasyfikacje jakościowe

Funkcjonują dwie klasyfikacje jakościowe olejów silnikowych: API oraz ACEA. Pierwsza, stworzona przez Amerykański Instytut Naftowy, dzieli oleje w zależności od typu silnika. Oleje do silników benzynowych posiadają oznaczenie „S”, do silników Diesla „C”. Druga litera, po S lub C, opisuje jakość oleju. Im dalsza litera w alfabecie, tym wyższa jakość i odporność oleju na ścieranie oraz większa zdolność do usuwania zanieczyszczeń. Europejska klasyfikacja ACEA określa jakość olejów dla samochodów ze standardowym silnikiem benzynowym (A), Diesla (B), niskoemisyjnych silników benzynowych i Diesla (C) oraz olejów do samochodów ciężarowych z silnikiem wysokoprężnym (E). 

Pozostałe właściwości fizykochemiczne olejów

Karty techniczne produktów, w porównaniu do etykiet zawierają zdecydowanie więcej informacji na temat zachowania się oleju podczas eksploatacji pojazdu. Poniższa tabela przestawia właściwości fizykochemiczne w pełni syntetycznego oleju Mobil Delvac 1 LE 5W-30.

Jedną z prezentowanych cech jest temperatura zapłonu – najniższa temperatura, w której unoszące się w powietrzu pary oleju mogą w zetknięciu z płomieniem ulec zapłonowi. Temperatura zapłonu powinna być jak najwyższa, ponieważ wpływa na zużycie oleju. Odwrotnie jest w silnikach dwusuwowych, gdzie powinna być jak najniższa, aby olej w silniku był spalany jak najdokładniej.

Inną cechą, tym razem określającą płynność oleju, jest temperatura płynięcia. Wyznacza ona granicę utraty płynności oleju. Niska temperatura płynięcia jest jedną z wielu zalet olejów syntetycznych, która jest szczególnie ważna podczas uruchamiania silnika zimą.

Kolejną właściwością oleju jest jego całkowita liczba zasadowa TBN (Total Base Number) wykorzystywana do określenia zdolności oleju do neutralizacji kwaśnych produktów spalania. Olej silnikowy wchłania je, chroniąc tym samym metalowe elementy silnika. Całkowita liczba zasadowa oleju zmniejsza się w trakcie eksploatacji pojazdu, co wiąże się ze zużyciem dodatków myjących. 

Pakiety dodatków

Cechą dobrego oleju silnikowego jest optymalne połączenie olejów bazowych z pakietem dodatków uszlachetniających. Dzięki dodatkom uszlachetniającym dostarczamy silnikowi długotrwałą ochronę, również w najbardziej ekstremalnych warunkach pracy. Specjalne dodatki uszlachetniające poprawiają zdolności olejów Mobil do utrzymywania czystości w silniku i powstrzymania mechanicznego zużycia ruchomych elementów. Poza tym zwiększają odporność na utlenianie, opóźniają obniżanie się lepkości przy wzroście temperatury, obniżają temperaturę płynięcia oleju.